Endüstri 5.0 terimi ilk kez Ocak 2016’da Japon hükümeti Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Konseyi’nde Bakanlar Kurulu tarafından “Beşinci Bilim ve Teknoloji Temel Planı” nda kullanılmıştır. Endüstri 5.0, siber alan ve fiziksel alanın yüksek seviyede entegre olduğu bir sistem olarak tanımlanmaktadır. Bu anlayışıyla insansı robotlar gün geçtikçe insanın tüm fonksiyonlarını yerine getirebilecek kadar geliştirilmekte olup, yeniden programlayabilecek ve kontrol edebilecek olan robotlar da yapılması planlanmakta ve hepsi buluta veri yükleyebilecek ve kendileri arasında iletişim kuracaktır. Böylece “robot” sözcüğünün anlamı değişecektir. Robotlar, sadece söylenenleri yerine getiren ve programlanabilir biçimde çalışmayarak insansı özellikler gösterecektir. Günümüzde teknoloji geliştikçe ve her geçen gün hayatımıza dahil olması ile birlikte sanayi alanında yer alanlar da bu değişimden etkilenmiştir. Endüstrinin geçmişten günümüze geçirdiği evrim, insan hayatını değiştiren ve inovatif olaylar neticesinde olmuştur.
Endüstri devriminin kronolojik sıralamasına bakıldığında; Endüstri 1.0 ile 1780’li yıllarda ilk makineler çalışmaya başlamış ve buharın gücü keşfedilmiştir. Endüstri 2.0 ise elektriğin bulunması ile gerçekleşirken Endüstri 3.0’da dijital ve elektronik çağa atlanmıştır. Bu dijitalleşme ile Endüstri 4.0’ı kapsayan siber ve fiziksel sistemlerin hayatımıza girmiştir. Son olarak da Endüstri 5.0 insansız teknoloji devri ile yapay zekâ kavramı ortaya çıkmıştır.
Endüstri 5.0 Kullanılacak Bazı Uygulama Alanları
Otomatik araçların herkes tarafından ulaşılabilir olması ve ticarileşmesi trafik kazalarının gerçekleşme oranını düşürecektir. Ayrıca, insansız robotların ve tarımsal dronların çoğalması tarımda verimliliğin artmasını sağlarken, çiftçiler daha az iş yükü ile daha fazla kazanç elde edilebilecektir. İnsan hayatı için tehlike arz eden bir takım işlerde, programlanabilen robotlar kullanılarak olası iş kazalarının sayısı azaltılabilecektir.
Endüstri 5.0 ile Yenilenen Üretim Teknolojileri
Yapay Zeka; Üretim aşamalarında gerçekleşen makineleşme, ürün çeşitliliği ve ürünün kalitesini artırmaktadır. Geleneksel üretim sistemlerinin yerine gelen otomasyonunun günümüzde yerinin Yapay Zeka teknolojilerine bırakmasıyla endüstri sisteminin tamamı makineler ile kontrol edileceği öngörülmektedir.
Akıllı Fabrikalar; Gelenekler üretim gerçekleştiren fabrikaların yerine dijitalleşen ve insan gücünün daha az etkin olacağı akıllı fabrikalar alacaktır. Teknolojiyi tüm üretim sürecine yayarak üretimin her noktası ile bütünleşik bir hale getirecektir. Daha esnek ve verimli olan akıllı fabrikalar ile geleneksel üretim yöntemlerine kıyasla, maliyetleri önemli ölçüde azaltacaktır.
Bulut Sistemleri; Her gün değişen ve üretim süreçlerinin her aşamasına entegre olan teknoloji ile verilerin depolanması gerekli bir hal almaktadır. Tüm üretim aşamalarında verilerin depolanması adına bulut sistemlerini üretim sürecinin bir parçası haline getirecektir.
Nanoteknoloji; Nanoteknoloji kullandığımız bilgisayarlar, aletler, yapılar, kıyafetler ve materyalleri değiştirerek ve yeni piyasalar ve yaşam tarzını gündeme getirecektir. Nanoteknoloji, spesifik ürünlerde ve dar bir alanda yer alan üretim yapıları ortaya çıkarmayacaktır; bunun yanı sıra üretim sürecinde kullanılan materyaller atom ve moleküler düzeyde ele alınıp işleneceğinden atom fiziği devreye girecektir. Bu anlamda nanoteknoloji farklı şekillerde yeni teknoloji, piyasa ve ürünlerin ortaya çıkmasına yol açacaktır.
Endüstri 5.0’ın hem ülkeler, ekonomiler için hem de işletmeler için inovatif yöntemleri beraberinde getirecektir. Endüstri 5.0’ın sunduğu en son teknolojide üretim sistemleri, kaliteli ve sıfıra yakın hata ile üretim gerçekleştirirken işgücü maliyetlerini en aza indirmeyi öngörmektedir. Bu şekilde ilerleyen üretim süreçlerinde verimlilik artarken maliyetler düşeceği için ulusal ve uluslararası alanda rekabet artacak ve Endüstri 5.0 çağının getirdiği inovatif yaklaşımları uygulayanların, piyasalardaki rekabet güçlerinde de artış yaşanacaktır. Bu değişim beraberinde tüm dünyadaki üretim süreçlerini etkileyeceği gibi insanların yaşam tarzlarında, tüketim alışkanlıklarında da değişiklikler meydana getirecektir.
Şule Karaoğlu