Bu yazımızda daha çok davranış bilimlerinden temellerini alan ve topluluklar arası iletişimde önemli bir etken olan çatışma dönüşümü konusu üzerinde duracağız.
Çatışma Dönüşümü Nedir ?
Sadece kişiler arası çatışmadan ziyade iletişim kuran topluluklar arasında bulunan algı biçimlerini revize etmeyi, her iki tarafın da kayıplar yaşayacağı yaklaşımları, verimli ortaklıklara dönüştürmeyi amaçlayan çatışmanın dönüşümü ilkesi iletişim için önem arz etmektedir.
Kaygıları yok eden ve yanlış algıları ortadan kaldırılmayı amaçlayan bu ilke esasen tüm tabuların yıkılması ve verimli iletişimin sağlanması temellerine bağlanmaktadır.
Çatışmanın dönüşümü; özünde çatışmaların olağanlığını kabul eder ve bunu değişim ve gelişimin ön koşulu olarak görür ancak çatışmanın dozunun iyi ayarlanamaması, çatışmanın taraflar arası şiddeti arttırmasını etkileşim için koşul olarak algılamaz.
Aslında çatışma dönüşümü adı verilen bu kavram çatışmaların birbiriyle ilintili noktalarını ve aslen doğasını ele alan düzenli bir yaklaşımı temel alır.
Çatışmayı yaşayan taraflar arasındaki ilişkilerin düzelme sürecini ele alan diyagram Berghof Vakfı tarafından belirlenmiştir.
Gayet doğal olarak kişilerin tutum ve davranışları üzerindeki etki – değişimler barış inşasının son boyutunu oluşturmaktadır.
Çatışma Nedenleri Nelerdir ?
Çatışma; karşıt fikirlerin ya da menfaatlerin karşılaşmasıdır. Kendi içinde veya birbiri ile uyum göstermeyen hedeflere sahip iki veya daha fazla birey ya da grup arasında gerçekleşir.
Tablo üzerinden de inceleyebileceğimiz üzere bireysel ve toplumsal nedenler çeşitlilik arz etmekle birlikte aslında belli başlı temeller üzerinde konumlanmıştır.
Çatışmaları Önlemek Nasıl Mümkün Olur ?
Çatışmaya gelmeden önce kök nedenler proaktif olarak belirlenmelidir. Aksi takdirde beklenmedik çatışmalar tartışmalara dönüşecek ve şiddet dozu profesyonel şekilde yönetilemeyecektir. Çatışma ortaya çıkmadan sağduyunun hakim kılınması ve sorunların belirme aşamalarında önlenmesi barış için başarılı sonuçlar verecektir.
Çatışmaya Yaklaşım ve Çözüm Biçimleri Nelerdir ?
“Peace Making” adı verilen barış yapmak terimi en çok tercih edilen biçimdir. Zira çatışmanın taraflarca müzakere edilmesi ve bireylerin birbiriyle iletişim kurmaları ile mümkün olacaktır. Ancak öncelikle kavganın sonlandığı ve akabinde barışın gerektiğini, bununla ilgili gereken adımları atacaklarını dile getirmeleri gerekmektedir.
Barış Yapmanın Şartları Nelerdir ?
Çatışmanın barış ortamına dönüştürülebilmesi için öncelikle iyi bir analiz gerekmektedir. Sorunlar analiz edilmeli, bireylerin çözümlere karşı gösterdikleri engellerin hesaplanması barış önündeki engel olacaktır.
Barış yapmak içinse etkili iletişim, görüşlerin karşılıklı paylaşımı, müzakere mekanizması, barış anlaşmaları gibi adımlar uygulanmalıdır.
Sonuç olarak Max Lucade’in de söylediği gibi;
“Çatışma kaçınılmazdır, fakat savaş tercihe bağlıdır.”
Bireyler çatışma yaşayabilir ve elbette yaşayacaklardır. Ancak çatışmanın dozunu iyi ayarlamak ve şiddete dönüşmesini engellemek de kendi tercihleri olacaktır.
Levent Bayram Bektaş