Kariyer Kelimesinin Geçmişi
Türkçe’de tam karşılığı bulunmayan kariyer kavramı, Türkçe’ye Fransızca “carriere” sözcüğünden geçmiştir. Fransızca’ da kariyer sözcüğü; meslek, diplomatik kariyer, bir meslekte aşılması gereken aşamalar, yaşamda seçilen yön, araba yarışlarına ayrılmış etrafı çevrili alan gibi anlamlarda kullanılmaktadır. Yaklaşık 15 yıl önce dilimize giren bu Fransızca kökenli kelime, ilerlemeye ve yönetim hiyerarşisinde yükselmeye elverişli işleri tanımlarken bir kişinin iş yaşantısındaki aktivite, sorumluluk, tutum ve davranışlarının gelişimi olarak tanımlanabilir. Kariyer; çalışanların iş yaşamları süresince yaptıkları işler ve iş aşamalarındaki gelişme ve ilerlemeleri ifade ettiği için, örgütsel konum ve iş ayırımı yapmaksızın tanımlanması gerekir ve örgütteki tüm çalışanları kapsar, yani yöneticilerin kariyerleri olabileceği gibi yönetici sekreterlerinin de kariyerleri vardır.
Peki, Ne Demek Bu “Kariyer”?
Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlüğe göre; “bir meslekte zaman ve çalışmayla elde edilen aşama, başarı ve uzmanlık” olarak tanımlanmaktadır. Bir çalışanın örgütte üst pozisyonlara doğru ilerlemesi veya bir konuda uzmanlaşması anlamındadır, şeklinde de tanımlayan vardır. Kısaca kariyer; kişinin mesleğindeki basamaklar olarak ifade edilmektedir.
Genelde akademik kariyer gibi düşünülse de hiç şüphesiz her mesleğin bir kariyeri ve gelişimi vardır. Meslekleri öğrenmeye başladığımızda kariyerimiz şekilleniyor. Kariyer gelişimini, eğitim hayatımız, iş arayışımız, stajlarımız, iş değişikliklerimiz ile meslekte duraklamak ya da gerilemek de oluşturur. Dolayısı ile musluk tamircisinin de CEO’nun da kariyer gelişimi vardır.
İhtiyaçlar Hiyerarşisi İle İlişkisi
Meslek seçilir, kariyer yapılır. “Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisine göre, insanların ihtiyaçları sınırsızdır ve insan bir ihtiyacını giderdikten sonra başka bir ihtiyaç ortaya çıkar. Bir ihtiyacı giderme süreci içinde ise tamamıyla memnun olma durumu olası değildir. Bu esnada, giderilmemiş ihtiyaç kişi için büyük bir motivasyon kaynağıdır, bireyi güdüler ve birey neyi henüz elde etmemişse ona büyük ilgi gösterir. Fakat, ihtiyaç giderildikten sonra bu ihtiyaca yönelik motivasyon davranışlar üzerindeki belirleyici etkisini kaybeder.”
Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi şöyledir:
- Fizyolojik İhtiyaçlar: Açlık, susuzluk ve buna benzer temel yaşamsal ihtiyaçlar,
- Güvenlik İhtiyacı: Dış faktörlerden kaynaklı tehlikelerden korunma,
- Sosyal İhtiyaçlar: Aidiyet, sevgi, kabul görme, sosyal yaşam vb,
- Değer Verilme/Saygınlık İhtiyacı: Statü, başarı, itibar, tanınma,
- Kendini Gerçekleştirme: Gelişim, bir işi başarıyla tamamlama, yaratıcılık şeklindedir.
Yeni Mezunların Kariyer Yaşamları
Bugünün yeni üniversite mezunları da ortalama 8-10 arası iş değişikliği ile kariyer yapacaklar. Maalesef bir kariyer seçimi için belirli bilimsel formül yoktur. Herkes kendi formülünü ücret, statü, sosyalleşme gibi kavramlarla kendisi belirler. İki çeşit insan bulunmaktadır: İlki, işlerini bir kötülük olarak görenler. Voltaire bu noktada şuna işaret etmiştir; “İş en azından sizi şu üç büyük kötülükten kurtaracaktır; can sıkıntısı, yoksulluk ve kötü alışkanlık.” İkinci insan tipi, işlerinde eğlenen ve kendileri ve diğerleri için işte anlamını bulan kişilerdir. Sammel Butler; “ Herkesin işi, edebiyat, mimari veya her neyse, daima o kişinin portresidir.” der. Kariyerlerinde başarılı olan insanlar, işlerinden memnun olanlardır.
Mevlana mesnevisinin bir beytinde “Ey oğul! Çöz bağı, özgür ol. Ne zamana kadar altının, gümüşün esiri olacaksın” der ki altın ve gümüşün yerini günümüzde para, araba, ev gibi maddiyat almıştır. Herkes daha ferah ve rahat yaşamak adına kendinden ödün vermek, mobbing görmek, özgürlüğünden feragat etmek durumunda kalır.
Yirminci yüzyılla beraber biz kadınların daha aktif iş hayatına atılmamızla günümüzde kadınlar, her pozisyonda çalışmaktadırlar. İş yaşamında yükselirken, evinde düzeni sağlayarak iyi bir eş ve anne olabilmek için çok çalışmak kadını zaman zaman yıpratıp yorsa da iş yerinde türlü baskılara maruz kalsa da artık kadınlarımız iş dünyasının her aşamasında olmayı tercih ediyorlar. Günümüzde fiziksel olarak yapılmayan her işi hem kadın hem de erkek yapabilmektedir.
Son Olarak…
Sevgili gençler;
Ben 31 yıllık kariyer geçmişimi de göz önüne aldığımda sizlere hayatta en önemli seçimin iş ve eş seçimi olduğunu belirtmek isterim. İşinizi ve eşinizi seçerken kendinizi iyi tanımanız önem arz etmektedir. Nelerden zevk alıp, sizi üzen konuları ne kadar erken yaşta tespit edip, mesleğinize karar verip ona uygun eğitim ile kariyer basamaklarını tırmanırsanız kesinlikle bu, sizi başarıya götürecektir. Ne yaparsanız yapın mutlu olduğunuz işi yapıp sizi mutlu eden kişi ile evlenin. Meslek ve eş aile ya da sosyal çevre için seçilmez. Siz mutlu olduğunuz işi layıkıyla yaptığınızda zaten başarılı olursunuz. Tıpkı, sizi mutlu eden kişiyi mutlu edeceğiniz gibi.
Mutluluk dışında kariyeriniz için başarı, tutku, azim ve çalışmak çok önemlidir. Bugün sadece yukarıdaki Maslow’ un ihtiyaç piramidinde en altta fiziksel ihtiyaçların olduğu gibi temel ihtiyacımız için çalışırken zamanla ihtiyacımız saygı görme, kendini gerçekleştirmeye doğru gider. Gerçi pandemi sonrası ihtiyaçlar, istekler olarak değişmiştir.
Hepinize sağlıklı, mutlu, gönlünüzce kariyer yapabilmenizi dilerim.
Ömür Kahraman
Harika, samimi, içten ve doğru öğüt verilmiş. Kesinlikle örnek alınması gereken bir yazı. Kutluyorum
Hüsnü Bey,
Teşekkürler.. Selamlar
Tebrikler Ömür hanım 👏👏👏Eminim gençlere çok faydası olacak böyle tecrübeleri aktarmanız kutluyorum 🧿🙏👏👏❣️b
Muazzez Hanım’cığım,
Sizin gibi işinde başarılı, uzun süre acente sahibi olarak bana iş vermiş hayatımda yeri her zaman farklı olan acentenizin ve sizin tarafınızdan böyle övgü almak beni çok mutlu etti. Teşekkür ederim..
Tüm gençlerin örnek alacağı bir yazı olmuş. Yazarını da sitenizi de kutlarım. Böyle güzel yazılarla biz gençlere örnek olduğunuz için çok mutluyum. Yazarla biz gençleri bi söyleşiyle buluşturamaz mısınız acaba???
teşekkürler
Adem Bey,
Çok teşekkür ederim. Umarım ileri de yine bir söyleşi gerçekleştiririz.
Sevgiler,
Sevgili Ömür,
Seni ve başarılarını takip etmeye yetişemiyorum artık. İyi örnek bir turizmci, anne, eş, yönetici ve yazarsın. Gençlere çok faydalı oluyorsun. Emeğind sağlık
Yusuf Ağabey,
Beni gerçekten çok memnun etti övgü dolu sözleriniz. Çok teşekkür ederim. Saygılarımla,
Ömür’cüm yazilarini zevkle okuyorum.Hem bilgilendirici hem ufuk açici buluyorum.
Mesleginde guzel noktalara gelmis bir insanin tecrubesiyle yasadiklarini herkese,ozellikle genclere aktarmani da cok yararli ve degerli buluyorum.
Her bir yazin ayri guzellikte ve zihin acici.Sagol paylasimlarin icin.Basarilar.
Ceyda’cığım çok teşekkür ederim. Çok mutlu ettin beni. Atatürk’ün geleceğimizi emanet ettiği gençlerimiz için ne versek az. Bilgilerimi onlarla paylaştığımda mutlu oluyorum. Takdir edilmek de çok mutlu etti.. Teşekkürler
Bu kadar kariyerli birinden biz gençlere yönelik, doğal, içten, abla gibi, anne gibi sakin sakin anlatıp öğütler vermesi takdir edilmeli. Canlı yayınlarını kaçırmıyoruz. hatta ailecek izliyoruz. Teşekkürlerrrr Ömür hocam :-))))
Çok teşekkür ederim. Beni çok memnun ettiniz. Ailenize de hürmetler, sevgiler..
İster kariyer basamaklarının başında ister sonuna gelmiş olsun. Herkesin keyifle okuyacağı muhteşem yazı için sizleri kutlarım
Çok teşekkür ederim, çok naziksiniz.
Umarım bu güzel yazınızı okuma fırsatı bulan gençler, özellikle yeni bir hayata başlamak için eş seçme aşamasında olan gençler dikkatle okur ve yaşam plânlarında bu hususları göz önünde bulundururlarsa kendilerini çok mutlu bir hayatın içinde bulurlar.
Sevgiler💐❤️